[Tekst listu w PDF]

Szanowny Panie Przewodniczący,
Szanowni Członkowie Zarządu,

z narastającym zaniepokojeniem przyglądamy się aktualnej sytuacji Doktorantek i Doktorantów na uczelniach w Polsce związanej z przebiegiem kształcenia, realizacją planów badawczych oraz finalizacją procesu przygotowywania rozpraw doktorskich. Dotychczasowe działania legislacyjne, których efektem jest uchwalenie ustawy dotyczącej przedłużenia terminu zakończenia przewodów doktorskich wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tj. prowadzonych na tzw. starych zasadach), uznajemy za potrzebne i właściwe, przy tym jednak niewystarczające. Przyjęte rozwiązania dotyczą bowiem tylko jednej grupy doktorantów, pomijają natomiast oczekiwania i potrzeby znacznej części środowiska doktoranckiego – tj. zarówno doktorantów, którzy kształcą się na starych zasadach, ale nie otworzyli przewodów doktorskich (zatem bronić się będą w trybie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora), jak i uczestników Szkół Doktorskich.

W opinii Rady Doktorantów Uniwersytetu Wrocławskiego – podzielanej, zgodnie z naszymi obserwacjami, przez znaczną część społeczności doktoranckiej w Polsce – obecnie obowiązujące prawo powoduje nierówność szans i jest niesprawiedliwe w zakresie możliwości zakończenia przygotowywania i obrony rozprawy doktorskiej. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji doktorantów „starego trybu”, którzy zostali zaskoczeni zmianą sytuacji prawnej w trakcie kształcenia i z przyczyn od siebie niezależnych nie otworzyli w określonym ustawą terminie przewodów doktorskich. Należy wskazać również na czynnik zewnętrzny, mianowicie trudności wynikające z pandemii koronawirusa, z którą wiązały się długotrwałe zakazy i ograniczenia utrudniające prowadzenie badań naukowych dotykające jednakowo wszystkich grup doktorantów, również tych kształcących się w Szkołach Doktorskich. Wspomniane przeszkody dotyczyły m.in. wstrzymania wyjazdów zagranicznych, odwoływania wydarzeń naukowych czy ograniczonego dostępu do materiałów naukowych poprzez długotrwałe zamknięcie bibliotek i ośrodków informacji naukowej. Ponadto nie można pominąć negatywnego wpływu pandemii na możliwość planowania celów naukowych, organizacyjnych czy dydaktycznych, a także na wydajność pracy doktorantów i ich stan psychiczny (1) . Warto wskazać też na praktyczną niedogodność, która wiąże się z obowiązującymi aktualnie regulacjami. Mianowicie powodują one, że w 2023 roku – zwłaszcza w trzecim i czwartym kwartale – odbywać się będą obrony dysertacji wszystkich trzech grup doktorantów, co może implikować najrozmaitsze trudności o charakterze administracyjnym. Duża liczba wypromowanych doktorów w jednym czasie znacząco wpłynie również na rynek pracy, zmniejszając szanse na zatrudnienie.

W związku z powyższym postulujemy podjęcie wzmożonych działań konsultacyjnych mających na celu zmiany legislacyjne wprowadzające ustawowo dodatkowy rok na przygotowanie dysertacji doktorskiej dla wskazanych powyżej, pominiętych w obecnym ustawodawstwie grup doktorantów (z możliwością pobierania pełnego stypendium przez okres przedłużenia, również w Szkole Doktorskiej). Zwracamy się do  Państwa jako ogólnopolskiego przedstawiciela i wyraziciela woli środowiska doktorantów dysponującego na mocy ustawy prawem do wyrażania opinii i przedstawiania wniosków w sprawach dotyczących ogółu doktorantów o podjęcie pilnych i efektywnych działań oraz potraktowanie podnoszonej przez nas sprawy w sposób priorytetowy.

Z wyrazami szacunku,

Rada Doktorantów Uniwersytetu Wrocławskiego

Krzysztof Garczarek
Przewodniczący Samorządu Doktorantów UWr

1 – Zob. Wstępny raport z badania zdrowia psychicznego Doktorantek i Doktorantów w ramach projektu PhD Mental Health, realizowanego przez Krajową Reprezentację Doktorantów ze Środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach zadania publicznego „Organizowanie i Animowanie Działań Na Rzecz Środowiska Akademickiego” w 2021 r.: www.phdmentalhealth.pl/wp-content/uploads/2022/01/PhD-Mental-Health-Raport-Wstepny_ver.2.0.pdf [dostęp: 4 maja 2022].